Morawski Stanisław
Dr. Stanisław Morawski, według portretu Ksawerego Kaniewskiego (1805-1867).
MORAWSKI STANISŁAW (1802-1853)
Pamiętnikarz.
Ur. 22 lipca 1802 roku w Mickunach pod Wilnem; syn Apolinarego, szambelana Stanisława Augusta,
i Marianny z Siemaszków. Początkowe nauki pobierał w domu pod kierunkiem guwernerów, potem
w szkole powiatowej w Kownie, następnie od 1818 studiował medycynę na Uniwersytecie Wileńskim.
W 1823 uzyskał stopień doktora medycyny. Należał do Towarzystwa Myślącej Młodzieży, potem do Związku Przyjaciół
i Towarzystwa Filaretów. Po 1825 opuścił Wilno i zamieszkał u ojca w majątku Ustroniu w powiecie trockim.
W 1827 odwiedził Petersburg, gdzie spotkał się z Adamem Mickiewiczem, a w 1829 osiadł tam i rozpoczął praktykę lekarską.
Obracał się w środowisku dawnych znajomych wileńskich i zaprzyjaźnił się z pianistką Marią Szymanowską.
W 1830 wyruszył do guberni nadwołżańskich z ekspedycją dla zwalczania epidemii cholery.
W 1831 wrócił do Petersburga i objął stanowisko urzędnika do szczególnych poleceń przy dyrektorze departamentu medycznego.
W styczniu 1833 został lekarzem Sekretariatu Stanu dla Królestwa Polskiego. W tymże roku udał się do Paryża,
gdzie spotkał się ponownie z Mickiewiczem.
W grudniu 1835 podał się do dymisji ze stanowiska lekarza i został urzędnikiem Komisji Prawodawczej.
Po śmierci ojca w 1838, odziedziczywszy Ustronie, osiadł tam na stałe, zrywając kontakty towarzyskie.
W 1845-1846 przebywał w Warszawie. Zmarł w Ustroniu 6 października 1853.
Spuścizna rękopiśmienna po S. Morawskim znajdowała się u Włodzimierza Spasowicza (1829-1906),
a po jego śmierci została przekazana Bibl. Krasińskich; zniszcz. 1944 r. Wykaz rękopisów podają A. Czartkowski
i H. Mościcki we wstępie do wyd.: Kilka lat młodości mojej w Wilnie.
Zob.: Bibliografia literatury polskiej "Nowy Korbut" t. 8 (Romantyzm: hasła osobowe K-O), oprac. zespół pod kier.
Irminy Śliwińskiej i Stanisława Stupkiewicza, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1969, s. 416-419;
wersja elektroniczna: FBC – http://rcin.org.pl/dlibra/publication/80274
Od Merecza do Kowna: gawęda pustelnika, przez St. Morawskiego, „Teka Wileńska” wydawana
przez Jana ze Śliwina, 1858 nr 4-6 (wyd. A. H. Kirkor); wersja elektroniczna:
FBC – http://kpbc.umk.pl/dlibra/publication?id=48696&tab=3\
lub – http://pbc.biaman.pl/publication/10073
Kilka lat młodości mojej w Wilnie (1818-1825); wydali Adam Czartkowski i Henryk Mościcki,
Warszawa: Instytut Wydawniczy "Bibljoteka Polska", 1924; 541 s.
FBC - http://mbc.cyfrowemazowsze.pl/dlibra/doccontent?id=5067
Kilka lat młodości mojej w Wilnie: (1818-1825); oprac. i wstępem poprzedzili Adam Czartkowski
i Henryk Mościcki, Warszawa: Państ. Instytut Wydawniczy, 1959; 640 s.
W Peterburku 1827-1838: wspomnienia pustelnika i koszałki kobiałki; wyd. Adam Czartkowski,
Henryk Mościcki, Poznań: Wydawnictwo Polskie, [1927]; 370 s.;
FBC – https://www.wbc.poznan.pl/dlibra/show-content/publication/edition/47858?id=47858
lub – https://polona.pl/preview/3da1be2d-8957-470a-b604-6bd269f3b994
Szlachta-bracia: wspomnienia, gawędy, dialogi (1802-1850); wyd. Adam Czartkowski,
Henryk Mościcki, Poznań: Wydawnictwo Polskie R. Wegnera, [ca 1929]; 259 s.
Z wiejskiej samotni: listy do Heleny i Franciszka Malewskich, oprac. Zbigniew Sudolski,
Warszawa: Państ. Instytut Wydawniczy, 1981; 291 s.
Rękopis znaleziony w Paryżu: wspomnienia Stanisława Morawskiego o Marii Szymanowskiej,
wstęp i oprac. Danuty Danek, Warszawa: Terra Nova, cop. 2013; 181 s.
Józef Oleszkiewicz (ur. 1777 w Szydłowie na Żmudzi, zm. 5 października 1830 w Petersburgu).
Zob też:
Danuta Danek, „Nieznany wielki pisarz” Stanisław Morawski z Litwy (1802–1853), [w:] Streszczenia wystąpień.
III Międzynarodowy Kongres Naukowy „Stan Badań nad wielokulturowym dziedzictwem dawnej Rzeczypospolitej",
W. Walczak, K. Łopatecki, Białystok 2015, s. 26-27; FBC – https://repcyfr.pl/dlibra/doccontent?id=11473
Małgorzata Karpińska, Stanisław Morawski: biografia; wersja elektroniczna –
https://www.polskipetersburg.pl/hasla/morawski-stanislaw
