Korotyński Wincenty

Ryc. z: "Tygodnik Ilustrowany" 1891, nr 59 s. 97 (drzewor.: 5,4 x 4 cm).

Wincenty Korotyński (ur. 15 sierpnia 1831, we wsi Sieliszcze, w powiecie nowogródzkim,
zm. 7 lutego 1891 w Warszawie) – pisarz, poeta i dziennikarz.

Zachęcony przez Ludwika Kondratowicza (1823-1862; pseud. artyst.: Władysława Syrokomlę) poświęcał się początkowo wyłącznie
poezji i studiom filologicznym o własnych siłach, następnie obrał zawód czasopiśmienniczy. W 1857 brał czynny udział w redakcji
„Teki Wileńskiej”, wydawanej przez A. H. Kirkora (1818-1886). Po jej zamknięciu wszedł do redakcji „Słownika języka polskiego”,
wydawanego w Wilnie przez M. Orgelbranda (1826-1904); objaśnił do tego dzieła wyrazy pospolite pod literą „W”, wyrazy filozoficzne
opuszczone przez Bronisława Trentowskiego (1808-1869), oraz prowadził redakcję ogólną dzieła od litery „L” do końca.

Po zreformowaniu „Kuriera Wileńskiego” w 1860 był członkiem jego redakcji, a w początku 1866 udał się do Warszawy na stałego
współpracownika „Gazety Warszawskiej”. Od tej daty był zarazem współpracownikiem Wielkiej Encyklopedii Powszechnej
S. Orgelbranda (1810-1868), członkiem redakcji „Wieńca”, „Tygodnika Powszechnego”, „Kroniki Rodzinnej”, „Tygodnika Ilustrowanego”
oraz zamieszczał artykuły i poezje w innych czasopismach.

Wydał oddzielnie (w tym przedruki z artykułów wcześniej wydrukowanych w gazetach): „Czem chata bogata, tem rada” (zbiór poezji,
z przedmową W. Syrokomli, Wilno, 1857); „Tomiło” (obrazek wierszowany z życia ludu, Wilno i Dyneburg, 1858);
„Kwestarz starozakonny” (wiersz z „Teki Wileńskiej” na dochód dla ubogich Izraelitów, 1858); „Wypił Kuba do Jakóba”
(wystąpienie wierszowane do ludu przeciw gorzałce, Wilno, 1851); „Piosenki Bérangera”, przekład dokonany wspólnie
z L. Kondratowiczem (Wilno, 1859); „Kilka szczegółów o rodzinie, miejscu urodzenia i młodości Adama Mickiewicza”
(z „Kuriera Wileńskiego”, 1860); „Salomon Rysiński” (studium, z „Kuriera Wileńskiego”, 1863); „Duchownictwo” (z „Gazety Warszawskiej”, 1866);
„Dodatek do biografii Adama Mickiewicza” (z „Bibljoteki Warszawskiej”, 1860); „Ciołek, optyk z XIII w.” (z „Gazety Warszawskiej”, 1867).

Do felietonu „Gazety Warszawskiej” przełożył powieści: „Oblężenie Falcburga” E. Erckmana i A. Chatriana (wydanie osobne
w Bibliotece Wiślickiego); „Pendennis” W. Thackeraya; „Kram Starożytności” K. Dickensa.

Jako członek komisji Archeologicznej i Komitetu Statystycznego w Wilnie pisał dla nich artykuły. Zredagował 10-tomowe wydanie „Poezji”
L. Kondratowicza i opatrzył je przedmową oraz objaśnieniami (Warszawa 1872); drukował w czasopismach wiele wspomnień o Syrokomli,
szczególnie w „Obrazach z pobrzeży Niemna” w „Tygodniku Powszechnym”, gdzie też znajdują się objaśnienia do „Pana Tadeusza”.
Przygotował do druku, objaśnił i napisał przedmowę (prócz ostatniego ustępu) do „Gjulistanu” w przekł. S. Otwinowskiego, wyd. w 1879 r.
przez Bibliotekę Ordynacji Krasińskich, oraz do wydanych tamże „Pamiętników” P. Duponta o Sobieskim (1885); przedmowę z życiorysem
Z. Kaczkowskiego do ogólnego wydania jego dzieł; wstęp do jednego z tomów korespondencji Z. Krasińskiego; o poezjach J. I. Kraszewskiego
w „Książce jubileuszowej” (1880); życiorys I. Domeyki w „Kłosach”.

Wydał parę książeczek dla dzieci wierszem, oraz przełożył z francuskiego dla młodzieży: „Na kolanach babuni” pani J. Cuvillier-Fleury
i „Wieczory wróżki” pań D’Hauteville i Wetzel (1874). Przez lat kilka (do 1873) redagował „Kalendarz” Jana Jaworskiego.
W 1894 drukowano w „Kraju” jego prace o Towarzystwie Szubrawców w Wilnie.

Wincenty Korotyński miał synów: Ludwika Stanisława, Władysława Rajnolda i Brunona Wincentego – wszyscy trzej również zajęli się pisarstwem
i dziennikarstwem. Został pochowany w grobie rodzinnym na cmentarzu Stare Powązki w Warszawie.
W grobie spoczywają także Wincenty Korotyński, Henryk Korotyński, Bruno Wincenty Korotyński, Elwira Korotyńska i troje innych członków rodziny.

Nekrologi:
Ś. p. Wincenty Korotyński, „Biesiada Literacka” (Warszawa) 1891 nr 7 (13 lutego/1 lutego), s. 106-107 (Wspomnienie pośmiertne)
– https://polona.pl/item-view/6f5a6d7f-e129-46aa-bb27-c019556102f5?page=9
Ś. p. Wincenty Korotyński, „Kuryer [Kurjer] Codzienny” (Warszawa) 1891 nr 38 (26 stycznia/7 lutego), s. 2 (Nekrolog z portretem)
– https://crispa.uw.edu.pl/object/files/663814/display/Default
Ś. p. Wincenty Korotyński, „Wiek” (gazeta polityczna, literacka i spółeczna; Warszawa) 1891 nr 30 (28 stycznia/9 lutego),
s. 3 (Nekrolog) – https://crispa.uw.edu.pl/object/files/251706/display/Default
Ś. p. Wincenty Korotyński, Wspomnienie pozgonne, „Tygodnik Illustrowany” 1891 nr 59 (2/14 lutego), s. 97-98 (Nekrolog z portretem)
– https://polona.pl/item-view/c955668e-8f8f-4ba5-b789-5239fe0f8504?page=0
Wincenty Korotyński, „Echo Muzyczne, Teatralne i Artystyczne” (Warszawa) 1891 nr 385 [7] (14/2 lutego), s. 101 (Nekrolog z portretem)
– https://polona.pl/item-view/6ecdf3fe-d9db-4f5b-b98c-b72775d435e1?page=8
Wincenty Korotyński, „Przegląd Tygodniowy Życia Społecznego, Literatury i Sztuki” (Warszawa) 1891 nr 7 (2/14 lutego), s. 84-85 (Nekrolog
z portretem według fotografii J. Mieczkowskiego) – https://polona.pl/item-view/7f7d02f6-6f42-4379-becd-3502ca8c3c61?page=3
Wincenty Korotyński, „Kronika Rodzinna” (pismo dwutygodniowe; Warszawa) 1891 nr 4, s. 97-98 (Wspomnienie pośmiertne)
– https://polona.pl/item-view/6f5f5fa5-bf84-4429-9fe7-b4f057a1c7f3?page=0
Wincenty Korotyński, „Kuryer Lwowski” 1891 nr 41.
Adam Dobrowolski (1884-1912), Wincenty Korotyński, „Świat” (Kraków) 1891 nr 5 (1 marca), s. 120 (Wspomnienie pośmiertne z portretem)
– https://polona.pl/item-view/79fdf641-81f9-42e0-b347-2b9c8d013d6a?page=18
Józef Kenig (1821-1900), Wincenty Korotyński, „Niwa” (dwutygodnik naukowy, literacki i artystyczny; Warszawa) 1891
nr 5 (17 lutego/1 marca), s. 76-79 (Wspomnienie pośmiertne).
Józef Kenig, Wincenty Korotyński. Wspomnienie pośmiertne, „Słowo” (Warszawa) 1891 nr 31 (29 stycznia/10 lutego), s. 1-2
(Wspomnienie pośmiertne) – https://crispa.uw.edu.pl/object/files/30400/display/Default
Stanisław Krzemieński (1839-1912), Korotyński, literat. Przypomnienie, „Bluszcz” (pismo tygodniowe illustrowane dla kobiet; Warszawa) 1891
nr 12 (7/19 marca), s. 92-93 oraz 13 (14/26 marca), s. 101-102 (Charakterystyka zmarłego, jako poety i jako badacza literatury polskiej)
– https://www.wbc.poznan.pl/dlibra/publication/111345/edition/122228/content
oraz – https://www.wbc.poznan.pl/dlibra/publication/111346/edition/122229/content?
Adam Pług (1823-1903; Antoni Pietkiewicz), Wincenty Korotyński. Rzewne wspomnienie pośmiertne, skreślone ręką przyjaciela, „Wędrowiec” 1891
nr 7 (2/14 lutego), s. 89-90 (z portretem) – https://polona.pl/item-view/ec049132-3283-415c-8d59-7b08cc6a2d1d?page=4

Zob. też: Joanna Wasiluk, Вобраз селянiна ў паэмах Вiнцэся Каратынскага i Янкi Лучыны (Тамiла i Паляўнiчыя акварэлькi з Палесся),
„Acta Polono-Ruthenica” t. XXI (Olsztyn 2016), s. 281-292.
Tejże autorki, Belarus' u tvorčascì Vìncèsâ Karatynskaga, "Białorutenistyka Białostocka: t. 2 (2010), s. 119-130
В. Каратынскi, Творыг, укл. прад. У. Мархеля, Мшск 1994.
Mikołaj Chaustowicz, Prablemy tèkstalogìì belaruskamoǔnyh veršaǔ Vìncèsâ Karatynskaga, „Acta Albaruthenica” t. 18 (2018), s. 25-45

Zbiór Korotyńskich – https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/

Bibliografia podmiotu
(opisy uzupełniono za Bibliografią polską K. Estreichera;
wszystkie poniższe pozycje dostępne w w wersji cyfrowej : Federacja Bibliotek Cyfrowych = FBC : z datą dostępu 12.04.2024)

W. Korotyński, Kwestarz starozakonny (Postać żyja̧ca w Wilnie), Wilno: Typ. A. Marcinowski, 1858; 3 s.
Wiersz Wincentego Korotyńskiego Kwestarz starozakonny ukazał się w piśmie „Teka Wileńska” 1858 nr 5, s. 44-46
- https://polona.pl/item-view/3055474a-15ad-460d-ac86-d1eee730b859?page=46

Ciołek : optyk z XIII wieku, przez Wincentego Korotyńskiego, Warszawa : s.n., 1867; w 4ce, 18 s.;
odb.: „Gazeta Warszawska” – https://polona.pl/item-view/06aef9bb-f3b0-48b1-b509-81f0c12ffd7a?page=0

W. Korotyński, Czem chata bogata, tem rada : kilka poezyj; z przedm. Władysława Syrokomli [1823-1862],
Wilno : nakł. J. Krasnosielski, 1857; w 12ce, 96 s. (zob. też edycje: Warszawa 2013 i Warszawa 2015)
– https://polona.pl/item-view/a523b5ab-d66f-4ac3-a665-be3e1536e55c?page=0

[W. Korotyński], Dodatek do biografii Adama Mickiewicza, Warszawa : s.n., 1870; w 8ce, 9 s.;
nazwa aut. pod tekstem; odb.: „Biblioteka Warszawska” 1870, t. 3
– https://polona.pl/item-view/dd5b684a-6ddb-4a1e-934e-809a007b859e?page=0

Duchownicy i tajemnice ich nauki, wyczerpnięte z procesu Dra Horsta, przez Wincentego Korotyńskiego,
Warszawa : J. M. Neumarka, 1866; w 4ce, 63 s. – https://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/doccontent?id=162756

Hutorka; zob.:
"Gawęda starego dziada" = "Hutorka staroho dzieda" : studium bibliograficzno-edytorskie literatury polsko-białoruskiej XIX wieku
/ Tomasz Nastulczyk, Kraków : Collegium Columbinum, 2017.

Zygmunt Kaczkowski, przez Wincentego Korotyńskiego, Warszawa: s.n., 1875; w 8ce, 249-283 s.;
wyc.: Dzieła, t. 11 / Zygmunt Kaczkowski – https://polona.pl/item-view/a74c510b-1296-4895-b4da-f42790c56ea4?page=6

Jo Milestaj Szwiesiausiam Ciesoriuj Alexandruj II, Wieszpacziuj Wisos Rosijos [...] = Najjaśniéjszamu Jahó Miłóści Haspadarú
Imperátaru Aleksándru Mikołájawiczu, Piéśnia z pakłónam ad litóvsko-rusínskai mużýckai hramády / spisav Vinces Korotýnski,
[Vil'no : V Tipografìi Osipa Zavadzkago, 1858]; 11 s.; Akielewicz, Mikołaj (1829-1887).

Wincenty Korotyński, Okruchy, (Wilno: drukiem Teofila Glücksberga), 1857; w 4ce, 18 s.;
nadbitka: „Teka Wileńska” wydawana przez Jana ze Śliwina, Wilno 1857 nr 2
– https://rcin.org.pl/dlibra/doccontent?id=239879

Pieśń weselna : na mezzo-sopranowy głos [z tow. fort.] : op. 206 / muzyka Gust. Plater [1841-1912];
słowa W. Korotyńskiego, (Warszawa 1885); folio (partytura), 7 s.
– https://polona.pl/item-view/3da608b7-e46e-4233-a00d-ded52b25746f?page=0

Salomon Rysiński : studium, przez Wincentego Korotyńskiego, Wilno : s.n., 1863; w 8ce, 38 s.;
odb.: „Kurier Wileński” – https://polona.pl/item-view/3f9178aa-87a3-4bde-858f-0e7ac9eb6ec5?page=6

Kilka szczegółów o rodzinie, miejscu urodzenia i młodości Adama Mickiewicza, przez Wincentego Korotyńskiego,
Wilno : s.n., 1861; w 8ce, 14 s.; odb.: „Kurier Wileński” nr 1
– https://polona.pl/item-view/331dc1a3-b48c-421d-8307-fa2d330c9b8d?page=4

Tomiło : obrazek z życia ludu, wyd. przez Wincentego Korotyńskiego, Wilno : I. Krasnosielski, 1858;
w 12, 120 s. – https://polona.pl/item-view/4bc87367-b98c-4368-9433-4c4fda8ad13e?page=4

Wypił Kuba do Jakóba [!] : urodziny, powołanie i suchoty gorzałki, dla pożytku pospolitego spisane
przez Wincentego Korotyńskiego, Wilno : M. Orgelbranda, 1859; w 12ce, 23 s.; inny tytuł: Wypił Kuba do Jakuba
– https://polona.pl/item-view/42ae4f00-3882-4886-8788-f9e275cddd02?page=2

-----------------------

O tém i owém : do redaktora "Teki", przez Borzywoja K.***, [Wilno : s.n., 1858]; s. 324-398;
inny tytuł: O tym i owym; na s. tyt. pseud. aut., nazwa właśc. Wincenty Korotyński; nadb.: „Teka Wileńska” 1858 nr 4.
Podwójna numeracja s.: 324-398 i 209-284.; katalog NUKAT.

Jana Jaworskiego Kalendarz Illustrowany na Rok ... Warszawa : nakł. i drukiem wydawcy, [1867-1876].
Reprint: Warszawa : Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1981.

Słownik języka polskiego : obejmujący: oprócz zbioru właściwie polskich, znaczną liczbę wyrazów z obcych języków
polskiemu przyswojonych; nomenklatury tak dawne [...], Cz. 1-2 / wypracowany przez Aleksandra Zdanowicza,
Michała Bohusza Szyszkę, Januarego Filipowicza, Walerjana Tomaszewicza, Florjana Czepielińskiego i Wincentego Korotyńskiego,
Wilno : wydany staraniem i kosztem Maurycego Orgelbranda, 1861 (Wilno : czcionkami A. Marcinowskiego).

Artykuły w czasopismach - zob.: K. Estreicher, Bibliografia polska XIX stulecia (wyd. II), Kraków 2012), t. 18, s. 92
- https://www.estreicher.uj.edu.pl/xixwieku/indeks/wpis/?id=80353&fileId=0092